Przysiółki w Grajowie
W Grajowie funkcjonuje bardzo wiele nazw własnych odnoszących się do przysiółków, miejsc czy też pól. Mieszkańcy wykorzystują je podczas rozmów do określenia konkretnych rejonów w bardzo jednoznaczny i szybki sposób, bez potrzeby stosowania długich objaśnień. Wiele z tych nazw jest bardzo popularnych - występują w zapisach urzędowych i są stosowane także w wielu innych miejscowościach. Występują również takie, których ciężko szukać gdzie indziej a niektóre z nich są znane tylko starszym mieszkańcom wsi (często występują w nich cechy gwarowe).
Działem językoznawstwa, który zajmuję się badaniem nazw własnych jest omnomastyka ( od greckiego „onoma”, oznaczającego nazwa). Jej celem jest porządkowanie, objaśnienie pochodzenia (etymologia) nazw własnych, ich budową językową i tymi właściwościami gramatycznymi, które je wyróżniają od nazw pospolitych. Gałęzią onomastyki badającą nazwy geograficzne jest toponima (od greckiego „ò topos” oznaczającego miejsce). W literaturze naukowej znajdujemy podział toponomi na:
- makrotoponimię, zajmującą się nazwami miejscowości, tj. obiektów zamieszkałych: miast, wsi, części miast i wsi, przysiółków, domów poza zwartą zabudową wsi, ulic, placów itp.;
- mikrotoponimię, zajmującą się nazwami obiektów niezamieszkanych.
Bardzo często stosowana jest również inna terminologia: nazwy osad zamieszkałych określane są jako ojkonimy (gr. oíkos ‘mieszkanie’), a nazwy obiektów niezamieszkałych jako anojkonimy (gr. an- ‘przeczenie nie’).
W materiale poniżej podjęta została próbą wyjaśnienia etymologii nazw miejscowych i terenowych obszarów ulokowanych w Grajowie, które stanowią cenny przekaz historyczny. Najczęściej tworzone one były od wyrazów pospolitych oznaczających ukształtowanie terenu, faunę i florę danej osady, czynności wykonywanych przez ludność ją zamieszkującą, bądź też od właściciela danego gruntu. Źródłem elementów poddanych próbie objaśnienia jest materiał zawarty w opracowaniu ”Grajów. 1330-2015” oraz uzyskany podczas rozmów z mieszkańcami.
Jest to przykład złożonej nazwy dzierżawczej z przyrostkiem -owa, wyrażającym, że była to czyjaś własność – w tym wypadku należąca do Żaka. Jako nazwisko jest to nazwa występująca w Grajowie oraz okolicznych miejscowościach. Słowo „żak” oznacza także „studenta, ucznia” a dawniej także „duchownego mającego niższe święcenia”. Nazwa w wykazie nazw urzędowych miejscowości i wsi notowana jest tylko dla Grajowa.
Teren gdzie rosły i nadal występują w dużej ilości dęby. Obszar umiejscowiony w południowo wschodniej części wsi, przy drodze prowadzącej do Huciska. Od wschodu graniczy z Dobranowicami. Nazwa w wykazie nazw urzędowych miejscowości i wsi notowana jest 14 razy.
Część wsi położona w południowym rejonie Grajowa, graniczy z Sierakowem, Rudnikiem i Huciskiem. Pochodzenie nazwy jest dość łatwe do wytłumaczenia – na terenie za lasem budowano gospodarstwa. Mieszkańcy idąc do tych gospodarstw mówili “idziemy za las". Od “za las" powstało Zalesie. Nazwa w wykazie nazw urzędowych miejscowości i wsi notowana jest 199 razy.
Część wsi swoje nazewnictwo zawdzięcza temu iż w porównaniu do pozostałych części dłużej tutaj utrzymywał się śnieg, a ziemia była zamarznięta. Teren położony pod lasem, pagórkowaty. Nazwa w wykazie nazw urzędowych miejscowości i wsi notowana jest tylko dla Grajowa.
Strona 1 z 2
- start
- Poprzedni artykuł 1 2
- Następny artykuł
- koniec