Wieś Grajów należy obecnie, w przeważającej większości, do Parafii NMP Królowej Polski w Raciborsku, a w mniejszej części (Zalesie, część Zakowej) do Parafii Dziekanowice.

Parafia w Raciborsku została erygowana przez Metropolitę Krakowskiego, Ks. Kardynała Franciszka Macharskiego, w dniu 19 marca 1984 roku. Utworzona została z miejscowości, należących uprzednio głównie do Parafii pw. Św. Klemensa w Wieliczce, a w niewielkim stopniu do sąsiednich parafii: Dziekanowice i Gorzków. W skład parafii weszły: część Raciborska (połowa miejscowości), większą część Grajowa, część Koźmic Małych i w niewielkich częściach: Jankówka, Chorągwica i Mietniów. Geograficznie kościół parafialny usytuowany jest na styku miejscowości: Raciborsko, Mietniów, Chorągwica, Grajów.

Parafia Rzymskokatolicka p.w. NMP Królowej Polski w Raciborsku
proboszcz: ks. dr Kazimierz Kubik
adres: Raciborsko 1, 32‑020 Wieliczka
telefon: 12 278 17 15
kancelaria parafialna: codziennie po Mszy św. o 18:00 (IV-X), o 17:00 (XI-III)
msze święte:
niedziele i święta
7:30, 10:30, 16:00 (XI‒III), 17:00 (IV‒X)
dni powszednie
17:00 (XI-III)
18:00 (IV-X)

Nowy kościół wybudowany został w latach 1974-1978, na miejscu dawnego dworu hrabiów Morsztynów, w którym od czasów II wojny światowej urządzona była kaplica. Służyła ona najpierw, od 1939 roku, mieszkańcom dworu i służbie a po parcelacji majątku w 1945 roku stała się miejscem duszpasterskiej posługi dla całej okolicznej ludności. Do 1964 roku posługę w kaplicy dworskiej pełnili wikariusze Parafii św. Klemensa w Wieliczce. Ostatnim z nich był ks. Józef Gąsiorowski, który wraz z parafianami przyczynił się do rozszerzenia kaplicy na prawie cały budynek dworski. Pierwszym stałym duszpasterzem w latach 1964-1965 był ks. Eugeniusz Hlibowicki, a po nim w latach 1965-1968 ks. Adam Małecki, który wraz z wiernymi rozpoczął remont i przebudowę kaplicy dworskiej. Dnia 29 września 1968 roku przybył do Raciborska kolejny stały duszpasterz ks. Stanisław Mżyk. Jemu właśnie przypadła w udziale historyczna rola budowy nowego kościoła pod wezwaniem NMP Królowej Polski. Ksiądz kanonik Stanisław Mżyk pełnił funkcję duszpasterza, a następnie proboszcza parafii Raciborsko do przejścia na emeryturę w 2004 roku. Zmarł trzy lata później 1 listopada 2007 roku i spoczywa w okazałym grobowcu, ufundowanym przez parafian i wykonanym przez kamieniarzy z Grajowa – braci Nawalanych na cmentarzu parafialnym w Raciborsku.

Fotografia autorstwa Janusza Mieczysława Jagły pochodząca z albumu "Piękno dobra wspólnego" [ źródło: Wielicka Lokalna Organizacja Turystyczna, http://www.wlot.eu ]

Znaczący udział w trudzie wznoszenia nowej świątyni mieli parafianie z Grajowa, których liczba w tamtym okresie wynosiła 480 0sób, na łączną liczbę parafian liczącą 900 osób. W owym czasie do powstającej parafii Raciborsko nie należał jeszcze przysiółek Zakowa, który dołączony został później. Obecnie z Grajowa do parafii Raciborsko należy około 650 0sób. Niemal wszyscy spośród mieszkańców Grajowa, mimo trudnej sytuacji bytowej, przez lata systematycznie wspierali swoimi deklarowanymi ofiarami budowę nowego kościoła. Niezależnie od tego osobiście brali udział w szeregu prac budowlanych, w ramach wyznaczanych przez księdza tzw. Dniówek roboczych, a często także nadprogramowo poza tymi dniówkami. Prace te wykonywali całkowicie bezinteresownie. Wśród mieszkańców Grajowa znaleźli się wybitni fachowcy, których wiedza i umiejętności okazały się bardzo przydatne i pożyteczne dla prowadzonych prac budowlanych. Służyli oni także ks. Kanonikowi Stanisławowi cenną radą merytoryczną. Oto niektórzy spośród grona fachowców: Franciszek Biegun, który wykonał konstrukcje zbrojeniową dla całej bryły kościoła oraz zbrojenie pod balustradę na chórze, a wraz z Henrykiem Wandasem metalowe okna i drzwi w kościele; Józef Gromala, który wykonał marmurową posadzkę oraz lastriko na schodach; Franciszek Hartabus, który zaangażował się w prace przy instalacji grzewczej w kościele i na plebanii. Jego dziełem jest również dębowy konfesjonał. Kolejnymi zasłużonymi dla parafii są: Kazimierz Hartabus – twórca drewnianych drzwi do kościoła oraz krzyża misyjnego, Jan Wróbel – wykonawca stolarki do ławek w kościele oraz balustrady na chórze (profile stalowe do ławek ofiarował mieszkaniec Grajowa Adam Sadkowski), Jan Cygan i inż. Marian Piekarski – wykonawcy instalacji elektrycznej w kościele ( inż. Piekarski wykonał także instalację nagłośnieniową, alarmową, oświetlenie wokół kościoła oraz szereg prac instalacyjnych na plebanii) oraz Czesław Cygan, który razem z Franciszkiem Biegunem wykonał ogrodzenie przy plebanii. Grono fachowców i wykonawców różnego rodzaju prac było o wiele szersze, ale nie sposób wszystkich wymienić. Bardzo ważną i potrzebną inwestycją powstałą w tamtym czasie był parking z asfaltową nawierzchnią. Do jego powstania przyczyniła się znacznie Rada Sołecka Grajowa a zwłaszcza inż. Jan Kubas, radny Rady Miejskiej w Wieliczce. Parafianie z Grajowa byli także fundatorami elementów wyposażenia nowej świątyni oraz wykonawcami innych prac istotnych dla jej funkcjonowania. I tak: Franciszek Biegun ofiarował postument pod paschał, chrzcielnicę, tabernakulum (w ołtarzu MBNP), Wanda Kmiecik ofiarowała haftowane obrusy, szaty liturgiczne, Bożena i Piotr Czepcowie oraz Jadwiga i Wiesław Dębowscy ufundowali fotele i krzesła do prezbiterium, Genowefa Biegun przez wiele lat troszczyła się o czystość bielizny ołtarzowej i szat liturgicznych.

„To tylko niektóre przykłady aktywności parafian z Grajowa w zakresie włączenia się w dzieło budowy parafialnej świątyni. Ten trud rozkładał się na wszystkich i w jakiś sposób każdy spośród parafian grajowskich partycypował w tym zbożnym dziele. Wkład mieszkańców Grajowa w Zycie parafii to nie tylko wspomniane wyżej prace o charakterze materialnym, choć za nim stoją wiara, gorliwość, przywiązanie i miłość do Kościoła, ale także wkład duchowy, rozumiany jako praktykowana pobożność i dawanie świadectwa chrześcijańskiego życia.”

Wyrazem i świadectwem tradycyjnej religijności grajowian są liczne kapliczki i figurki fundowane przez dawnych i obecnych mieszkańców, wokół których często gromadzono się na modlitwie i odprawiano okresowe nabożeństwa, zwłaszcza majowe. Gromadzono się także w domach na zmianki różańcowe i wspólne modlitwy. Do znanych i pamiętanych animatorek tych form zycia duchowego należały: Maria Kmiecik, Aniela Wandas (tercjarka Zakonu OO. Franciszkanów w Wieliczce), Wiktoria Sikora czy Stefania Kupiec, która zainicjowała odprawianie nabożeństw do Miłosierdzia Bożego. Oczywiście osób gorliwie podejmujących praktykę wspólnej modlitwy było znacznie więcej. Szczególnym duchowym skarbem każdej społeczności religijnej, każdej wspólnoty parafialnej są powołania kapłańskie i zakonne. Wprawdzie brak danych historycznych dotyczących powołań kapłańskich, ale znane są przykłady powołań do życia konsekrowanego w zakonach żeńskich. Niewątpliwie chlubą Ziemi Grajowkiej jest uroszona na niej Służebnica Boża S. Emila Podolska, Norbertanka. Godna przypomnienia jest także postać S. Bronisławy Kmiecik – Felicjanki.

„Tradycyjne i gorliwe zaangażowanie mieszkańców Grajowa w życie wspólnoty parafialnej, obserwowane w poprzednich pokoleniach, znajduje swoją kontynuację w pokoleniu współczesnym. Dotyczy to zarówno ofiarności na potrzeby parafii i kościoła jak i gotowości do służenia fachową wiedzą, pracą i umiejętnościami. Parafia zawsze może liczyć na życzliwość i wsparcie związanych z Grajowem właścicieli firm.”

Fotografia autorstwa Janusza Mieczysława Jagły pochodząca z albumu "Piękno dobra wspólnego" [ źródło: Wielicka Lokalna Organizacja Turystyczna, http://www.wlot.eu ]

 

Istotną rolę w życiu parafii odgrywa Szkoła Podstawowa w Grajowie, która w ramach swoje zasadniczej misji – edukacji dzieci i młodzieży, realizuje często iscenizację i programy oparte na wierze i lokalnej tradycji, zwłaszcza z okazji świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, co ma istotne znaczenie dla tworzenia klimatu i kultury życia chrześcijańskiego w parafii. Nie można tu nie wspomnieć o Ochotniczej Straży Pożarnej, której członkowie aktywnie i honorowo uczestniczą w uroczystościach i ważnych wydarzeniach kościelnych. OSP wraz z Radą Sołecką organizuje rokrocznie święto plonów, zawsze związane z odprawianą uroczyście Mszą Św. I podziękowaniem Bogu za dary i plony ziemi. „Cennym wkładem w życie wspólnoty parafialnej jest stała obecność przedstawicieli Grajowa w Duszpasterskiej Radzie Parafialnej, związana z gotowością do pomocy i udziału w realizowanych przez parafię przedsięwzięciach o charakterze duszpasterskim i gospodarczym. Nade wszystko, podobnie jak dawniej tak i dziś, najcenniejszym wkładem społeczności Grajowa w kształtowanie oblicza duchowego parafii jest życie wiarą, pielęgnowanie indywidualnej i wspólnotowej modlitwy, pobożne i gorliwe spełnianie praktyk religijnych, czynny udział w nabożeństwach, ofiarowanie Mszy św. w intencjach całej parafii. Wiodąca rolę w tym zakresie odgrywają Róże Różańcowe, które modlą się również wytrwale o rychłe wyniesienie na ołtarze Służebnicy Bożej Siostry Emilii Podolskiej.”

W 2009 roku parafia obchodziła 120 rocznice śmierci Służebnicy Bożej Siostry Emilii Podoskiej. Z tej okazji uroczystą Msze Św. w intencji jej rychłej beatyfikacji odprawił w Raciborsku J. E. ks. Bp Albin Małysiak (14.06.2009). Poświęcił on również, wmurowaną w ścianę kościoła, pamiątkową tablicę z wizerunkiem S. Emilii oraz datami jej urodzin i śmierci, ufundowaną i wykonaną przez kamieniarzy: Tomasza Nawalanego z Grajowa i Józefa Domonia z Dobranowic. Pod tablicą została umieszczona skrzynka do której można składać prośby i podziękowania za przyczyną Sł. Bożej S. Emilii Podoskiej, odczytywane następnie w każdą pierwszą sobotę miesiąca i polecane Bogu w modlitwie różańcowej. Ksiądz Biskup dokonał także w tym pamiętnym dniu poświęcenia nowego parkingu na sąsiadującej z parafią działce gminnej, wybudowanej ze środków budżetowych Miasta i Gminy Wieliczka. W ceremonii otwarcia nowego parkingu uczestniczyli przedstawiciele władz powiatu i gminy Wieliczka.

Fotografia z poświęcenia i uroczystego otwarcia nowego parkingu wybudowanego ze środków budżetowych Miasta i Gminy Wieliczki. [źródło: www.wieliczka.eu]

 

W 2010 roku Grajów obchodził podwójny jubileusz – 680-lecia lokacji wsi na prawie średzkim oraz 165-lecie urodzin Sł. Bożej S. Emilii Podoskiej. Obchody jubileuszu w dniu 5 września rozpoczęła uroczysta msza św. w kościele w Raciborsku celebrowana przez dr Gabriela Wolfa OPraem – Postulatora Generalnego procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożej w Watykanie. Krakowski klasztor sióstr Norbertanek reprezentowała siostra Dorota Goldstrom. Ponadto w uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz gminnych, kościelnych Dekanatu Wielickiego, przedstawiciele lokalnych przedsiębiorców, sołtysi okolicznych miejscowości, strażacy OSP Grajów oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Grajowa i sąsiednich wsi. W uroczystą oprawę mszy św. włączyło się Stowarzyszenie Muzyczne Chór „Camerata”. Niedzielna msza św. poprzedzona została prelekcja pt. „Grajów – historia i współczesność”, którą zaprezentowała dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce Agata Czarnota-Bajorek. Prelekcja ta stanowiła krótki przegląd 680-letniej, bogatej historii miejscowości, z którą nierozerwalnie związana jest historia rodziny Podoskich, a w szczególności Siostry Emilii. Zwieńczeniem niedzielnych uroczystości było „Święto Chleba”, które odbyło się w na terenie OSP Grajów oraz wystawa „Nasz Grajów” w Folwarku Zalesie. W uroczysty jubileusz wpisały się także prace renowacyjne zabytkowych kapliczek Grajowa, w tym odnowionej ze środków budżetu Gminy kapliczki Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia.

Na fotografii S. Dorota Goldstrom z klasztoru sióstr Norbertanek oraz O. dr Gabriel Wolf OPraem – Postulator Generalny modlący się przed wizerunkiem S. Emilii Podoskiej. [źródło: www.wieliczka.eu]

 

W 2015 r. przypadała 170 rocznica urodzin Sługi Bożej, norbertanki z Grajowa, a wyremontowana i przebudowana szkoła podstawowa otrzymała jej imię. Z tej racji władze Gminy Wieliczka postanowiła dokonać gminnego rozpoczęcia nowego roku szkolnego właśnie w Grajowie. Do przewodniczenia uroczystościom inauguracyjnym roku szkolnego 2015/2016 i poświęcenia szkoły zaproszono J.E. Ks. Bpa Damiana Muskusa. W programie uroczystości przewidziano także otwarcie i poświęcenie zaadaptowanych dla użytku publicznego pomieszczeń pod kościołem parafialnym. Prace remontowe pod kościołem sfinansowane zostały z ofiar składanych przez wszystkich parafian.

Fotografia z poświęcenia i uroczystego otwarcia zaadaptowanych dla użytku publicznego pomieszczeń pod kościołem. [fot. Agnieszka Rogalska, źródło: www.wieliczka.eu]

 

W latach 2021-2023 przeprowadzono renowacyjne zarówno na zewnątrz kościoła jak i wewnątrz. Pierwszy etap obejmował odnowienie i zabezpieczenie dzwonnicy. W kolejnych miesiącach dokonano naprawy ubytków poszycia dachowego oraz jego zabezpieczenia poprzez malowanie. Po zakończeniu tych prac renowacji poddana została elewacja budynku, która w ostateczności zyskała nowy bardziej praktyczny kolor. W samym czasie pracą renowatorskim poddany został pomnik znajdujący się w parku okalającym kościół.

Po świętach wielkanocnych w 2023 roku rozpoczęto pracę wewnątrz kościoła. Pierwotnie wykonane miało zostać tylko malowanie ścian, jednak po dokładnych oględzinach ich stanu podjęta została decyzja o rozszerzeniu prac. Wykonano czyszczenie z poprzednich warstw farb, szpachlowanie i dopiero malowanie. Obszar ścian przy ołtarzu głównym poprzez specjalistyczne malowanie zyskał niezwykły i bardzo efektowy wygląd. Zmieniono także kształt sufitu a także nadbudowano ścianę przy zakrystii. Dodatkowo wymieniono oświetlenie, nagłośnienie oraz system wentylacji (zamontowano klimatyzatory) wewnątrz świątyni. Renowacji poddane zostały obraz ozdabiające ściany. Po opuszczeniu wnętrza przez urządzenia służące podczas prac i wniesieniu wyposażenia wyremontowano także schody główne prowadzące do świątyni.

 

Literatura:
Czarnota-Bajorek A., Grajów 1330-2010
Czarnota-Bajorek A., Grajów 1330-2015